W połowie maja 2022 roku nasze Koło zorganizowało wycieczkę geologiczną dla uczniów II LO w Gliwicach!
Przygotowania zaczęliśmy od wyjazdu organizacyjnego, ok. dwa tygodnie przed planowaną wycieczką.
Wycieczkę zaczęliśmy w miejscowości Rudno, gdzie znajdują się ruiny zamku Tenczyn. Zamek posadowiony był na dawnym stożku wulkanicznym, zbudowanym z melafirów. Góra Zamkowa (411 m n.p.m.) jest najwyższym wzniesieniem Garbu Tenczyńskiego. Mury zamku zbudowano przede wszystkim z wapieni górnej jury, ale w murach można również zobaczyć bloki melafiru. Po oglądnięciu murów zwiedziliśmy Muzeum Agatów w Rudnie.
Kolejnym punktem programu był dawny kamieniołom porfirów w Miękini. Porfir to wylewna skała magmowa. W kamieniołomie w Miękini eksploatowano tą skałę, będącą pozostałością permskiego wulkanu, już w XVIII w. Produkowano z niej m.in. kostkę brukową. W drobnokrystalicznej masie (tzw. ciasto skalne) tkwią kryształy skaleni, kwarcu i biotytu. W odsłonięciach widoczne są spękania ciosowe powstałe w procesie stygnięcia lawy.
W kamieniołomie, tzw. „łomie karmelickim”, w Dębniku, zobaczyliśmy warstwowane skały osadowe – wapienie. Węglan wapnia, z którego powstały wapienie dębnickie, osadzał się na dnie, w płytkich wodach platformy węglanowej. Czarna barwa wapieni spowodowana jest obecnością substancji organicznej, która odkładała się na dnie razem z węglanem wapnia. Wapień dębnicki powstał w środkowym dewonie – jest jedną z najstarszych skał znajdujących się na powierzchni w regionie krakowskim. Stanowi jądro tzw. antykliny Dębnika. Czarne wapienie z Dębnika zostały wykorzystane w trakcie XVI-wiecznej przebudowy Wawelu. W 1628 roku Agnieszka z Tenczyńskich Firlejowa podarowała teren obecnego kamieniołomu klasztorowi Karmelitów Bosych w Czernej, którzy od tej pory kontrolowali wydobycie kamienia, pobierając od rzemieślników podatki od wydobytej skały.
Ostatnim przystankiem naszej wycieczki była Dolina Racławki. Potok Racławka głęboko wcina się w skały dewonu i karbonu dolnego. Dno doliny wyścielają osady czwartorzędowe, powstałe podczas wytrącania się węglanu wapnia z wód potoku przed kilkoma tysiącami lat. Po lewej stronie ścieżki, prowadzącej w górę doliny, występuje holoceńska martwica wapienna (słabo zwięzła, lekka, porowata skała z licznymi pustkami po pędach i mchach, na których się wytrącała), urwisko z odsłoniętą martwicą, oraz jej twardsza odmiana - trawertyn.
Przybliżyliśmy młodszym kolegom tajniki geologii. Chyba się podobało...??
